Hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenmiştir. Bu suç, bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte söz, davranış veya yazı ile kişiye saldırılmasıyla oluşur. Ancak her kaba, rahatsız edici veya sert ifade hakaret sayılmaz; önemli olan, ifadenin mağdurun kişilik değerlerini hedef almasıdır.
? 1. Hakaret Sayılan Sözler
Hakaret suçu genellikle şu nitelikteki sözlerle oluşur:
-
Doğrudan kişiye yönelik küçük düşürücü ifadeler:
“Şerefsiz”, “namussuz”, “ahlaksız”, “haysiyetsiz”, “alçak”, “şarlatan”, “aptal”, “gerizekalı”, “orospu çocuğu” gibi ifadeler doğrudan hakaret sayılır.
(Yargıtay 18. Ceza Dairesi’nin birçok kararında bu sözler hakaret kabul edilmiştir.) -
Kişinin mesleki veya toplumsal saygınlığını hedef alan sözler:
“Dolandırıcı avukatsın”, “rüşvetçi polissin”, “yolsuz memursun” gibi, kişinin mesleki itibarını zedeleyen ithamlar da hakaret sayılır. -
Küfür içeren deyim ve tabirler:
“Ananı …”, “Allah belanı versin”, “defol git be” gibi açık küfürler veya beddualar da hakaret kapsamına girebilir (bağlama göre değerlendirilir).
? 2. Hakaret Sayılmayan İfadeler
Bazı ifadeler hakaret oluşturmaz; bunlar eleştiri, kaba söz veya öfke anındaki serzeniş olarak değerlendirilir:
-
Eleştiri niteliğindeki sözler:
“Davranışın yakışıksız”, “bu işte beceriksizsin” gibi ifadeler eleştiri sınırındadır. -
Kaba fakat kişilik değeri hedef almayan sözler:
“Saçma sapan konuşuyorsun”, “aptalca bir fikir bu” gibi sözler genelde hakaret sayılmaz. -
Genelleme veya soyut ifadeler:
“Siz hep böyle yaparsınız”, “insan gibi davranın” gibi sözler kişisel saldırı içermediğinden genellikle hakaret oluşturmaz.
? 3. Hakaretin Şekilleri
-
Yüz yüze veya doğrudan söylenirse:
Klasik “sözle hakaret” biçimidir. -
Yazılı, sosyal medya, mesaj veya e-posta yoluyla:
Facebook, WhatsApp, Instagram, X (Twitter) üzerinden gönderilen hakaret içerikli mesajlar da aynı şekilde cezalandırılır.
(TCK m.125/2’ye göre “alenen” işlenirse ceza artırılır.) -
Gıyapta (yoklukta) hakaret:
Kişi orada olmasa bile en az üç kişiyle paylaşılmışsa “alenen” sayılır.
? 4. Cezası
TCK m.125’e göre:
-
Basit hakaret: 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası,
-
Alenen işlenmişse: Ceza altıda bir oranında artırılır.
-
Kamu görevlisine görevinden dolayı işlenirse: Ceza 1 yıldan 2 yıla kadar hapis olur.
? 5. Yargıtay Kararlarından Örnekler
-
“Şerefsizsin” sözü → Hakaret suçu oluşur.
-
“Yalancı” sözü → Somut isnat yoksa hakaret sayılmaz.
-
“Allah belanı versin” → Bağlama göre hakaret kabul edilebilir.
-
“Seninle muhatap olmam” → Hakaret değildir.
-
“Senin gibiler yüzünden ülke bu halde” → Eleştiri niteliğindedir.
? 6. Özetle
Bir sözün hakaret sayılabilmesi için:
-
Kişiyi hedef alması,
-
Onur ve saygınlığı rencide edecek nitelikte olması,
-
Somut bir saldırı veya küçültücü değer yargısı içermesi gerekir.
Kaba, öfke içeren ama kişilik değerine yönelmeyen sözler ise suç teşkil etmez.