Vergi Suçları: Sahte Belge Kullanma Suçu
1. Genel Çerçeve
Vergi suçları, vergi kanunlarının öngördüğü yükümlülüklere aykırı hareket edilmesi sonucunda ortaya çıkar. Bu suçlardan biri de sahte belge düzenleme veya kullanma suçudur. Türk hukukunda bu fiil, hem Vergi Usul Kanunu (VUK) hem de bazı hallerde Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında değerlendirilmektedir.
2. Sahte Belge Kavramı
VUK’a göre sahte belge; gerçekte bir mal veya hizmet alım-satımı olmadığı hâlde varmış gibi düzenlenen veya mevcut bir işlemle ilgisi bulunmayan belgedir.
-
Tamamen sahte belge: Hiçbir hukuki veya fiili temeli olmayan, uydurma belgeler.
-
Muhteviyatı itibarıyla sahte belge: Gerçek bir işlem mevcut olmakla birlikte, belgedeki tutar, miktar, taraf veya tarih gibi hususların gerçeğe aykırı şekilde gösterildiği belgeler.
3. Suçun Unsurları
-
Maddi unsur: Sahte belgeyi düzenlemek veya kullanmak. Kullanmak, bu belgenin vergi dairesine veya yetkili makamlara ibraz edilmesiyle gerçekleşir.
-
Manevi unsur: Kast. Failin bilerek ve isteyerek sahte belgeyi düzenlemesi veya kullanması gerekir. Taksirle bu suç işlenemez.
4. Cezai Yaptırımlar
-
VUK m.359 uyarınca:
-
Sahte belge düzenleyen veya kullanan kişiler hakkında 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası öngörülmektedir.
-
Ayrıca vergi ziyaına yol açılmışsa, vergi ziyaı cezası da uygulanır.
-
-
Failin sahte belgeyi bilmeden kullanması hâlinde suç oluşmaz; ancak ispat yükümlülüğü önemlidir.
5. TCK ile İlişkisi
Bazı durumlarda, sahte belge kullanımı aynı zamanda resmi belgede sahtecilik suçu (TCK m.204 vd.) kapsamına da girebilir. Ancak vergiye ilişkin belgelerde öncelikle VUK hükümleri uygulanır.
6. Yargılama Usulü
-
Bu suçlar, Ağır Ceza Mahkemesi’nin görev alanına girmektedir.
-
Vergi inceleme raporları ve müfettiş tespitleri, kovuşturma sürecinde en önemli deliller arasında yer alır.
7. Uygulamada Önemli Hususlar
-
Şirketler veya mükellefler, fatura, fiş, sevk irsaliyesi gibi belgeleri alırken kaynağını araştırmalı; bilmeden sahte belge kullanma ihtimalini azaltmak için gerekli özeni göstermelidir.
-
Sahte belge kullanıldığının tespitinde, bilerek kullanma unsurunun ispatı büyük önem taşır.