1. Suçun Tanımı
Orman yangınına neden olma suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 110 ve 171. maddeleri ile 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 110. maddesi kapsamında düzenlenmiştir. Bu suç, orman alanlarında kasten veya taksirle yangın çıkarılması hâlinde oluşur. Orman yangını, doğrudan çevreye ve kamusal varlığa zarar verdiği için kamu güvenliği ve çevre suçları arasında yer alır.
2. Suçun Unsurları
-
Fail: Herkes bu suçun faili olabilir. Suçun faili için özel bir nitelik aranmaz.
-
Mağdur: Suçun mağduru, toplumun tamamı yani kamu düzenidir.
-
Maddi Unsur: Ormanlık alanın kısmen veya tamamen yanmasına neden olacak şekilde yangın çıkarmaktır.
-
Manevi Unsur: Suç kasten veya taksirle işlenebilir. Failin kastı, yangın çıkarmak ya da yangın çıkarabileceğini bilerek hareket etmektir.
-
Konu: Orman niteliğini taşıyan alanlardır. Orman sayılan alanlar, 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 1. maddesinde belirlenmiştir.
3. Suçun Türleri
A. Kasten Orman Yakma (6831 sayılı Kanun m.110/1)
Kasten orman yakan kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve adli para cezası ile cezalandırılır.
-
Yangının kamu güvenliğini tehlikeye sokacak boyutta olması hâlinde ayrıca TCK m.170 (genel güvenliği kasten tehlikeye sokma suçu) de gündeme gelebilir.
-
Eğer yangın sonucu ölüm veya yaralanma meydana gelirse, fail ayrıca kasten öldürme veya yaralama suçlarından da sorumlu olur.
B. Taksirle Orman Yakma (6831 sayılı Kanun m.110/4)
Taksirle (dikkatsizlik, tedbirsizlik veya öngörüsüzlükle) orman yakan kişi, iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Örnek: Piknik ateşini söndürmeden alanı terk eden kişinin ateşten yangın çıkması.
C. Dikkatsizlikle Yangına Sebep Olma (TCK m.171)
Kişi, orman dışında genel güvenliği tehlikeye sokacak biçimde yangın çıkarırsa, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası alır. Ancak bu fiil orman alanında gerçekleşirse, 6831 sayılı Kanun’un özel hükmü uygulanır.
4. Nitelikli Hâller
Orman Kanunu m.110/2’ye göre:
-
Menfaat sağlamak amacıyla orman yakanlar hakkında ceza müebbet hapis cezasına çevrilir.
-
Terör amaçlı olarak orman yakılması hâlinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası uygulanır.
5. Teşebbüs ve İştirak
-
Fail yangın çıkarmaya teşebbüs etmiş ama yangın büyümeden önlenmişse, teşebbüs hükümleri uygulanır.
-
Birden fazla kişinin birlikte orman yakması hâlinde, müşterek faillik veya yardım etme hükümleri geçerlidir.
6. Yargılama ve Görevli Mahkeme
Bu suçlara ilişkin davalara Ağır Ceza Mahkemesi bakar.
Orman Genel Müdürlüğü, davalarda katılan sıfatıyla yer alabilir.
7. Zamanaşımı
Orman yangını suçlarında zamanaşımı süreleri uzun olup, kasten orman yakma suçunda 20 yıl, taksirle orman yakma suçunda ise 15 yıl olarak uygulanır (TCK m.66).
8. Sonuç
Orman yangınına neden olma suçu, çevreyi ve toplumun ortak yaşam alanını doğrudan etkilediğinden en ağır çevre suçlarından biridir. Failin kastına, eylemin sonucuna ve amacına göre ceza iki yıldan ağırlaştırılmış müebbet hapse kadar değişebilir.