Mala zarar verme suçu, başkasına ait bir malın kısmen veya tamamen yok edilmesi, bozulması, kirletilmesi veya kullanılmaz hale getirilmesi ile oluşur. Temel düzenleme Türk Ceza Kanunu’ndadır. Suçun daha ağır cezayı gerektiren şekilleri “nitelikli haller” olarak adlandırılır.
Genel ceza (basit hal):
Başkasının malına zarar vermek 4 aydan 3 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
Mala Zarar Vermenin Nitelikli Halleri
Aşağıdaki durumlarda failin cezası artırılır ve yaptırım hapis cezasına doğru kayar:
1. Kamu Malına Zarar Verme
Devlete, belediyeye, kamu kurum ve kuruluşlarına ait mallara zarar verilmesi.
Örneğin: Parktaki belediye banklarını kırmak, okul camlarını taşlamak.
Ceza daha ağır uygulanır.
2. Kamu Hizmetine Tahsisli Mallara Zarar Verme
Elektrik, su, ulaşım, iletişim gibi kamusal hizmetlerin yürütülmesine tahsis edilmiş mallara zarar vermek.
Örneğin: Elektrik hatlarını kesmek, trafik lambalarını kırmak.
3. Dini İbadet ve Dini Eşya veya Yapılara Zarar Verme
Cami, kilise, sinagog gibi ibadet yerleri ile mezarlıklar ve bunlara ait eşyalara zarar verilmesi.
Bu durumda ceza ayrıca saygı ve inanç özgürlüğüne yönelik saldırı nedeniyle artırılır.
4. Yangın, Patlayıcı, Su Taşkını veya Benzeri Tehlikeli Araçlarla Zarar Verme
Failin mala zarar vermesi sırasında yangın çıkarma, patlayıcı, sel verme veya benzer tehlike yöntemleri kullanması.
Bu durumda hem mala zarar verme hem de genel tehlike suçları gündeme gelebilir.
5. Toplumun Ortak Kullanımındaki Mallara Zarar Verme
Yollar, köprüler, park alanları, toplu taşıma araçları vb. kamunun ortak yararına tahsisli mallara zarar verilmesi.
6. Tarım ve Hayvancılık Faaliyetlerine Zarar Vermek
Ekinleri yok etmek, hayvanlara zarar vermek, tarım alanına kasten zarar vermek.
Örneğin: Komşunun tarlasını biçmek, hayvanı öldürmek.
7. Kişinin Malını Kullanılmaz Hale Getirmede Husumet veya Öç Alma Kastı Bulunması
Failin özel bir kast ile, özellikle zarar vermeyi amaçladığı durumlarda ceza belirlemede ağırlaştırıcı etki doğar.
Nitelikli Hallerde Ceza Aralığı
Bu nitelikli durumlarda ceza çoğunlukla:
1 yıldan 6 yıla kadar hapis cezasına kadar çıkar.
Hangi alt ve üst sınırın uygulanacağı, zararın büyüklüğü, failin kastı ve suçun işleniş biçimine göre belirlenir.
Zararın Giderilmesi ve Etkin Pişmanlık
Failin zararı tamamen gidermesi, tamir ve tazmin etmesi durumunda:
-
Soruşturma veya kovuşturma sırasında pişmanlık gösterirse
-
Mağdurun zararını karşılayarak malı eski hale getirmeye çalışırsa
Ceza indirimi yapılabilir veya bazı durumlarda ceza tamamen kaldırılabilir.