Mağdur ile Şikâyetçinin Hakları

1. Mağdur – Şikâyetçi Ayrımı

• Mağdur: Suç sonucu hakları ihlal edilen, zarar gören kişidir. Suçun doğrudan hedefi odur.
  (Örneğin dövülen kişi, hırsızlıkta eşyası çalınan kişi.)

• Şikâyetçi: Suçun işlenmesini bildiren ve soruşturma yapılmasını talep eden kişidir.
  Şikâyetçi her zaman mağdur olmayabilir.
  (Örneğin olaya tanık olan biri de şikâyette bulunabilir.)

Bir kişi hem mağdur hem şikâyetçi olabilir.
(Örneğin telefonunu çalan kişi hakkında karakola gidip şikâyet eden telefon sahibi.)

 

2. Mağdurun Hakları

Mağdur, ceza yargılamasında özel korunan kişidir. Sahip olduğu temel haklar:

a) Başvuru ve Şikâyet Hakkı

Suçun soruşturulması için polis, jandarma veya savcılığa başvurabilir.

b) Vekil (Avukat) Edinme Hakkı

Mağdur, kendi avukatını tutabilir.
Maddi durumu yoksa baro tarafından ücretsiz avukat atanmasını isteyebilir (adli yardım).

c) Delil Sunma ve Toplanmasını İsteme Hakkı

Mağdur:

• Kamera kayıtlarının istenmesini,

• Tanıkların dinlenmesini,

• Bilirkişi incelemesi yapılmasını
  isteyebilir.

d) Koruma Tedbirleri Talep Etme Hakkı

Özellikle tehdit, şiddet, ısrarlı takip gibi durumlarda:

• Uzaklaştırma kararı

• Koruma kararı
  istenebilir.

e) Duruşmalara Katılma ve Beyan Verme Hakkı

Mağdur, duruşmalara katılabilir, savunma ve taleplerini sunabilir.

f) Tazminat ve Manevi Tazminat Talep Hakkı

Mağdur, uğradığı maddi ve manevi kayıplar için:

• Ceza davasında katılma yolu ile veya

• Ayrı bir tazminat davası açarak
  zararın giderilmesini isteyebilir.

3. Şikâyetçinin Hakları

Şikâyetçi, özellikle şikâyete bağlı suçlarda önemlidir (ör. hakaret, basit yaralama gibi).

Şikâyetçinin hakları:

a) Şikâyette Bulunma Hakkı

Şikâyet, savcılığa, karakola veya CİMER gibi yollarla yapılabilir.

b) Şikâyetten Vazgeçme Hakkı

Bazı suçlar şikâyete bağlıdır; şikâyet geri alınırsa dava düşer.
Bazı suçlarda ise şikâyet geri alınsa bile devlet davaya devam eder.

c) Süreci Takip Etme ve Bilgilendirilme Hakkı

Şikâyetçi:

• Dosya hakkında bilgi alabilir,

• Savcılık ve mahkeme kararlarından haberdar olmayı talep edebilir.

d) Duruşmalara Katılma ve Beyan Sunma Hakkı

Şikâyetçi duruşmada söz alabilir, ifadelerini tekrar edebilir.

e) Katılma Talep Etme Hakkı

Şikâyetçi, isterse davaya katılan sıfatıyla dahil olabilir.
Bu durumda mağdurla aynı yargısal haklara sahip olur.

4. Katılan (Müşteki) Sıfatının Önemi

Mağdur veya şikâyetçi:

• Davaya katılma talebi yaparsa,

• Dosyada taraf haline gelir.

Bu durumda:

• Delil sunabilir,

• Kararlara itiraz edebilir,

• Yetkisizlik/ret/istinaf başvurusu yapabilir.

Katılan sıfatını almış olmak, dava üzerindeki hak ve etkiyi doğrudan artırır.

5. Özet