Cumhuriyet savcısı, soruşturma aşamasında delilleri toplar, şüphelinin ifadesini alır ve soruşturma sonunda bir karar verir. Bu karar; Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar (KYOK) veya bazı taleplere ilişkin işlem/ret kararı olabilir. Bu kararlara karşı itiraz yolu açıktır.
İtiraza Konu Olan Temel Savcı Kararları
a) Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar (KYOK)
Savcı, yeterli şüphe olmadığını düşünürse ceza davası açmaz ve KYOK verir.
b) Koruma Tedbirleri Talepleri Hakkındaki Kararlar
-
Tutuklama talebinin reddi veya kabulü
-
Adli kontrol talepleri
-
Eşya ve malvarlığı üzerindeki elkoyma işlemleri
-
Telefon dinleme veya teknik takip talepleri
gibi savcı tarafından yapılan veya reddedilen talepler hakkında da itiraz mümkündür.
3. İtiraz Etme Yetkisi Olanlar
-
Şikayetçi / Mağdur
-
Suçtan zarar gören
-
Vekilleri / Müdafileri
-
Şüpheli (koruma tedbirleri bakımından)
Her durumda itiraz hakkı kişiseldir ve süre kaçırılırsa yeniden kullanılamaz.
4. İtiraz Süresi
Genellikle tebliğ veya öğrenmeden itibaren 15 gündür.
Koruma tedbirlerine ilişkin bazı kararlarda süre daha kısadır ve anlık işlem ile yapılır.
5. İtirazın Yapılacağı Merci
İtiraz, kararı veren savcılığa yapılır; fakat incelemeyi Sulh Ceza Hakimliği yapar.
Savcı, itirazı yeniden değerlendirir; kararında ısrar ederse dosyayı yetkili Sulh Ceza Hakimine gönderir.
6. İtiraz Dilekçesinin İçeriği
İtiraz dilekçesinde şu unsurlar bulunmalıdır:
-
Şüpheli, mağdur veya suçtan zarar gören bilgileri
-
İtiraz edilen kararın tarihi ve numarası
-
Kararın neden hukuka veya olaya uygun olmadığına dair açıklamalar
-
Delillerin gösterilmesi ve gerekirse yeni delil sunulması
-
Açık talep sonucu (ör. “KYOK kararının kaldırılması ve kamu davası açılması”)
İtiraz dilekçesi şekil şartına bağlı değildir, fakat açık ve gerekçeli olmalıdır.
7. İnceleme Usulü
Sulh Ceza Hakimliği;
-
Dosya üzerinden inceleme yapar,
-
İhtiyaç görürse mağdur, şüpheli veya tanıkları dinleyebilir,
-
Eksik soruşturma varsa savcılığa tamamlatabilir.
8. Karar Seçenekleri
Hakimlik itirazı;
-
Kabul edebilir → KYOK kaldırılır veya savcılık yeniden işlem yapmak zorunda kalır.
-
Reddeder → Savcının kararı kesinleşir.
-
Eksik soruşturma tespit ederse → Savcıya tamamlama talimatı verir.
Sulh Ceza Hakimliğinin verdiği karar kesindir, tekrar itiraz edilemez.
9. Uygulamada Önemli Noktalar
-
KYOK kararına itirazda yeni delil sunmak veya eksik soruşturmayı somut göstermek başvurunun kabulünü güçlendirir.
-
İtirazların büyük kısmı soyut gerekçeli olduğu için reddedilir; bu nedenle olay ayrıntılı şekilde açıklanmalıdır.
-
Mağdur susma hakkına sahip değildir; bilgi vermesi süreci güçlendirir.
-
Ceza soruşturmasında “şüphe seviyesi” önemlidir. Kovuşturma için yeterli şüphe, mahkumiyet için her türlü şüpheden uzak kesin delil gerekir. İtiraz gerekçesi buna göre kurulmalıdır.
Sonuç
Cumhuriyet Savcısının kararına itiraz, özellikle KYOK kararlarına karşı mağdurun hak arama vesilesidir. İtiraz süresinin doğru hesaplanması, dilekçenin somut ve delile dayalı hazırlanması ve talebin net belirtilmesi sürecin başarı şansını artırır.