Suçluyu Kayırma Suçu (TCK m.283)
Suçluyu kayırma suçu, bir kimsenin işlediği suçtan dolayı yakalanmasını, tutuklanmasını veya hükmün infazını engellemek amacıyla ona yardım edilmesi hâlinde oluşur. Bu suç, failin işlediği asıl suçtan bağımsız bir suçtur ve yardım eylemi suçun işlenmesinden sonra gerçekleşmelidir.
Suçun Unsurları
-
Fail: Herkes bu suçu işleyebilir. Failin kamu görevlisi olması hâlinde ceza artırılır.
-
Mağdur: Devlet ve adalet sistemidir; yani suçun mağduru toplumdur.
-
Fiil: Suç işleyen kişiye araştırılmaktan, yakalanmaktan, tutuklanmaktan veya hükmün infazından kurtulması için imkân sağlanmasıdır.
-
Kast: Suçluyu bilerek ve isteyerek kayırmak gerekir. Taksirle işlenemez.
Ceza
Suçluyu kayırma fiilini işleyen kişi, altı aydan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Eğer fiil kamu görevlisi tarafından göreviyle bağlantılı olarak işlenmişse ceza yarı oranında artırılır.
Cezasızlık Halleri
Kanun, bazı yakın aile ilişkilerinde cezayı kaldırmıştır. Fail, suç işleyen kişinin üstsoyu, altsoyu, eşi, kardeşi veya suç ortağı ise cezaya hükmolunmaz.
Suçun Niteliği
Bu suç şikayete tabi değildir; savcılık tarafından re’sen soruşturulur. Suç, adaletin doğru şekilde işlemesine engel olduğundan kamu düzenini ilgilendirir.
Diğer Suçlardan Farkı
Suçluyu kayırma, suçun işlenmesinden sonra failin korunmasını hedefler. Buna karşılık “suç üstlenme” suçu, başkasının işlediği suçu kendi üzerine almakla ilgilidir. Ayrıca “delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme” suçu ise, suçun delillerine müdahale etmeyi kapsar; suçluyu kayırma ise failin kendisine yardım etmeyi içerir.
Örnekler
-
Bir suçlunun saklanmasına yardım edilmesi.
-
Polis tarafından aranan kişiye kaçması için araç sağlanması.
-
Hükümlünün cezasını çekmemesi için sahte belge hazırlanması.
Sonuç
Suçluyu kayırma suçu, adaletin gerçekleşmesini engelleyen fiillerden biridir. Suçun oluşması için failin suç işlediğini bilmesi ve onu bilerek koruma amacıyla hareket etmesi gerekir. Yakın akrabalık hâllerinde cezaya hükmedilmemesi, aile bağlarının korunmasına yönelik bir istisna olarak düzenlenmiştir.