Görevi Kötüye Kullanma Suçu (TCK m.257)
1. Suçun Tanımı:
Görevi kötüye kullanma suçu, kamu görevlisinin görev gereklerine aykırı hareket etmesi veya görevini yapmaması sonucunda kişilerin mağduriyetine, kamunun zararına ya da kişilere haksız bir menfaat sağlanmasına neden olması durumunda oluşur. Bu suç, Türk Ceza Kanunu’nun 257. maddesinde düzenlenmiştir.
2. Fail ve Mağdur:
Bu suçun faili yalnızca kamu görevlisi olabilir. Kamu görevlisi kavramı, kamu hizmetinin yürütülmesine katılan ve bu nedenle kamu gücünü kullanan kişileri kapsar. Mağdur ise, kamu görevlisinin eyleminden zarar gören gerçek veya tüzel kişi ya da kamu olabilir.
3. Suçun Unsurları:
-
Görevin Kötüye Kullanılması: Failin, görevine ilişkin yükümlülüklerini kanuna, yönetmeliğe veya amir talimatına aykırı biçimde yerine getirmesi gerekir.
-
Zarar veya Haksız Menfaat: Eylem sonucunda, bir kimsenin mağduriyeti, kamunun zararı veya bir kişiye haksız menfaat sağlanması gerekir.
-
Kast: Suç, kasten işlenebilir. Taksirle işlenmesi mümkün değildir.
4. Suçun Türleri:
-
Görevi Kötüye Kullanma (257/1): Görev gereklerine aykırı hareket eden kamu görevlisi, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına ya da bir kimseye haksız menfaat sağlanmasına neden olursa cezalandırılır.
-
Görevi İhmal (257/2): Görevin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme gösteren kamu görevlisi, benzer sonuçlar doğurduğunda cezalandırılır.
-
Görevi Kötüye Kullanmanın Basit Hali (257/3): Kanunda ayrıca özel bir düzenleme yoksa, bu madde genel hükümler çerçevesinde uygulanır.
5. Cezası:
-
Madde 257/1: Altı aydan iki yıla kadar hapis cezası.
-
Madde 257/2: Üç aydan bir yıla kadar hapis cezası.
-
Madde 257/3: Özel düzenleme yoksa, yukarıdaki bentler uygulanır.
6. Suçun Oluşmadığı Haller:
-
Kamu görevlisinin kusurunun bulunmaması (örneğin emirleri yanlış yorumlaması veya kastının olmaması),
-
Görev dışı davranışların söz konusu olması,
-
Haksız menfaat, zarar veya mağduriyetin doğmaması hâlleri suçun oluşumunu engeller.
7. Yargıtay Uygulaması:
Yargıtay’a göre, görevi kötüye kullanma suçu, kamu görevlisinin keyfi veya çıkar amaçlı davranışlarıyla kamu hizmetinin düzgün yürütülmesini bozduğu durumlarda oluşur. Ancak her idari hata ya da ihmal bu suçu oluşturmaz; fiilin hukuka açıkça aykırı ve sonuç doğurucu olması gerekir.
8. Zamanaşımı ve Yargılama:
Bu suçlar genellikle asliye ceza mahkemesi tarafından yargılanır ve 8 yıllık dava zamanaşımına tabidir.
9. Örnek Durumlar:
-
Belediye memurunun, ruhsat vermede rüşvet talep etmeden, sadece keyfi şekilde ruhsatı geciktirmesi.
-
Kolluk görevlisinin suç duyurusunu bilerek işleme koymaması.
-
Kamu ihalesinde, taraflardan birine kasıtlı olarak avantaj sağlanması.