Suç Uydurma Suçu (TCK m.271)
Türk Ceza Kanunu’nun 271. maddesinde düzenlenen suç uydurma suçu, gerçekte işlenmemiş bir suçu yetkili mercilere bildiren kimsenin cezalandırılmasını öngören bir düzenlemedir. Bu suç, adaletin doğru işlemesini engellediği için “adalete karşı suçlar” arasında yer alır.
1. Suçun Tanımı
TCK m.271 hükmü şöyledir:
“Yetkili makamlara, işlenmemiş bir suçu işlenmiş gibi bildiren kimseye üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası verilir.”
Bu hükme göre, fail;
-
Gerçekte hiç işlenmemiş bir suçun işlendiğini,
-
Bunu yetkili makamlara (örneğin polis, savcı, mahkeme) bildirmek suretiyle,
-
Kasıtlı olarak hareket ettiğinde suç uydurma suçunu işlemiş olur.
2. Suçun Unsurları
a) Maddi Unsurlar
-
Fiil: İşlenmemiş bir suçu, işlenmiş gibi bildirmektir.
-
Fail: Herkes bu suçu işleyebilir; özgü suç değildir.
-
Mağdur: Devletin adalet ve güvenlik kurumlarıdır.
-
Yetkili makam: Suçun işlendiği iddiasını değerlendirme ve soruşturma yetkisi olan mercilerdir (Cumhuriyet Savcılığı, kolluk kuvvetleri gibi).
b) Manevi Unsur
-
Kast: Failin, bildirdiği suçun gerçekte işlenmediğini bilmesi gerekir. Yani, doğrudan kast aranır.
-
Suçun işlenip işlenmediği konusunda şüphe duyan kişi, durumu sadece “şüphe” olarak bildirirse suç oluşmaz.
3. Suçun Konusu
Suçun konusu gerçekte işlenmemiş bir fiildir.
Yani ortada hiçbir şekilde suç teşkil eden bir eylem yoktur.
Fail, olmayan bir olayı “işlenmiş gibi” bildirerek, adli makamları yanıltır.
4. Suçun Hukuki Konusu
Bu suçla korunan hukuki değer, adalet mekanizmasının doğru, dürüst ve gereksiz yere meşgul edilmeden işlemesidir.
Haksız ihbarlar, adli mercilerin gereksiz soruşturma yapmasına, kamu kaynaklarının israfına ve masum kişilerin zan altında kalmasına neden olabilir.
5. Suçun Nitelikli Hâlleri
TCK m.271’de nitelikli hâl öngörülmemiştir. Ancak fiilin sonuçları başka suçları da doğurabilir:
-
Eğer kişi, uydurduğu suçu belirli bir kimseye isnat ederse, bu durumda iftira suçu (TCK m.267) oluşur.
-
Dolayısıyla, suç uydurma ile iftira arasında şu fark vardır:
-
Suç uydurma: Gerçekte hiç işlenmemiş bir suçu bildirir.
-
İftira: Gerçekte işlenmiş olsun ya da olmasın, bir kişiye haksız olarak suç isnat edilir.
-
6. Teşebbüs, İştirak ve İçtima
-
Teşebbüs: Suç, bildirim yapıldığı anda tamamlanır. Bildirim yapılmazsa teşebbüs hükümleri uygulanabilir.
-
İştirak: Birden fazla kişi birlikte hareket ederse, müşterek faillik veya yardım etme mümkündür.
-
İçtima: Eğer kişi hem sahte delil üretir hem de suç uydurursa, ayrı suçlardan (örneğin resmi belgede sahtecilik) da sorumlu tutulabilir.
7. Cezası
TCK m.271 gereği, suç uydurma suçunun cezası:
3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezasıdır.
Hakim, olayın niteliğine göre alt veya üst sınıra yakın ceza verebilir; ceza ertelenebilir ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) koşulları oluşabilir.
8. Uygulamada Örnekler
-
Gerçekte olmayan bir hırsızlık olayını, “evime hırsız girdi” diyerek polise bildiren kişi.
-
Var olmayan bir cinayet veya kavga olayını ihbar eden kimse.
-
Kaybettiği eşyasını “çalındı” diye beyan edip sigortadan menfaat elde etmeye çalışan kişi (ayrıca dolandırıcılık da oluşabilir).
9. Sonuç
Suç uydurma suçu, adaletin güvenilirliğini korumak amacıyla getirilmiş ciddi bir suç tipidir.
Masum kişilerin haksız yere soruşturma geçirmesine veya devletin gereksiz yere meşgul edilmesine yol açan bu fiil, iftira suçundan farklı olarak, doğrudan devleti hedef alan bir adalet ihlali olarak kabul edilir.